Skip to main content

Ακραία καιρικά φαινόμενα (Extreme weather events)

Ματίνα Μπέρου (Φυσικός – Μετεωρολόγος)

Ακραία καιρικά φαινόμενα (Extreme weather events)

“Ακραίο κύμα καύσωνα, Πλημμυρικά φαινόμενα, πυρκαγιές σε όλο τον πλανήτη”

Είναι γεγονός είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι καταστροφές που προκαλούνται από ακραία καιρικά φαινόμενα είναι ένα ολοένα και πιο σύνηθες φαινόμενο.

Γιατί υπάρχουν όλο και περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα;

Φταίει η κλιματική αλλαγή;

Αρχικά, αξίζει να αναφερθεί οτι κλιματικές μεταβολές έχουν συμβεί κατά το προϊστορικό και ιστορικό παρελθόν και δε συμβαίνουν για πρώτη φορά. Ακόμα, υπάρχει επιστημονικά τεκμηριωμένη περιοδικότητα στις κλιματικές μεταβολές, η οποία μπορεί να είναι μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας.

Ο κύριος μοχλός της κλιματικής αλλαγής είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ορισμένα αέρια στην ατμόσφαιρα της Γης λειτουργούν όπως ο θόλος σε ένα θερμοκήπιο, παγιδεύοντας τη θερμότητα του ήλιου και εμποδίζοντάς τη να επιστρέψει πίσω στο διάστημα και έτσι προκαλείται υπερθέρμανση του πλανήτη.

Πολλά από αυτά τα αέρια του θερμοκηπίου εμφανίζονται από φυσικές διεργασίες, αλλά οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνουν τις συγκεντρώσεις ορισμένων στην ατμόσφαιρα, ιδίως:

  • διοξείδιο του άνθρακα (CO2)
  • μεθάνιο
  • οξείδιο του αζώτου
  • φθοριούχα αέρια

Το CO2 που παράγεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Μέχρι το 2020, η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα είχε αυξηθεί στο 48% πάνω από το προβιομηχανικό του επίπεδο (πριν από το 1750).

Άλλα αέρια του θερμοκηπίου εκπέμπονται από ανθρώπινες δραστηριότητες σε μικρότερες ποσότητες. Το μεθάνιο είναι πιο ισχυρό αέριο θερμοκηπίου από το CO2, αλλά έχει μικρότερη διάρκεια ζωής στην ατμόσφαιρα. Το υποξείδιο του αζώτου, όπως το CO2, είναι ένα μακρόβιο αέριο του θερμοκηπίου που συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες έως αιώνες. Οι ρύποι που δεν είναι αέρια του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένων των αερολυμάτων όπως η αιθάλη, έχουν διαφορετικά αποτελέσματα θέρμανσης και ψύξης και συνδέονται επίσης με άλλα ζητήματα όπως η κακή ποιότητα του αέρα.

Φυσικά αίτια, όπως αλλαγές στην ηλιακή ακτινοβολία ή η ηφαιστειακή δραστηριότητα εκτιμάται ότι συνέβαλαν λιγότερο από συν ή πλην 0,1°C στη συνολική θέρμανση μεταξύ 1890 και 2010.

Μερικές από τις αιτίες για την αύξηση των εκπομπών είναι η καύση άνθρακα, πετρελαίου και αερίου, η αποψίλωση δασών, η αύξηση της κτηνοτροφίας, τα λιπάσματα που περιέχουν άζωτο.

Γνωρίζουμε πως εαν οι εκπομπές CO2 δεν μειωθούν τις επόμενες δεκαετίες, η αύξηση των θερμοκρασιών σε παγκόσμιο επίπεδο θα υπερβεί το όριο που καθορίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού (σταθεροποίηση της ανόδου κάτω του 1,5 βαθμού). Ως αποτέλεσμα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα συνεχίσουν να είναι πιο συχνά, οι πάγοι της Αρκτικής θα περιοριστούν, η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει και η απώλεια της βιοποικιλότητας θα είναι αναπόφευκτη.

ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Κύματα καύσωνα

Η ακραία ζέστη, με τις υψηλές θερμοκρασίες που διαρκούν αρκετές ημέρες, γίνεται όλο και πιο συχνή και έντονη στην πλειονότητα των περιοχών της Γης από το 1950, σύμφωνα με την έκθεση της IPCC.

Ξέσπασμα Κρύου

Σε αντίθεση με τους καύσωνες, αυτό το φαινόμενο, που περιλαμβάνει αρκετές ημέρες χαμηλών θερμοκρασιών, έχει γίνει λιγότερο συχνό, σύμφωνα με την IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει το τέλος ασυνήθιστων καταστάσεων, όπως η καταιγίδα Philomena(2021), που έφερε την Ισπανία σε αδιέξοδο για αρκετές ημέρες.

  Τροπικοί κυκλώνες

Σύμφωνα με την IPCC, έχουν γίνει πιο συχνοί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Επιπλέον, αποδεικνύονται πιο καταστροφικοί καθώς οι υψηλότερες επιφανειακές θερμοκρασίες της θάλασσας σχετίζονται με την ενίσχυσή τους.

Ξηρασίες

Η έλλειψη βροχής σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, όπως το Κέρας της Αφρικής, είναι ολοένα και πιο έντονη, παρατείνοντας έτσι αυτό το φαινόμενο και αναγκάζοντας χιλιάδες ανθρώπους να μεταναστεύσουν και να γίνουν κλιματικοί πρόσφυγες. Επιπλέον, η λειψυδρία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε βίαιες συγκρούσεις.

Καταρρακτώδεις βροχές

Ταυτόχρονα, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν λιγότερες γενικές βροχοπτώσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής, η βροχή που πέφτει μπορεί να γίνει πιο έντονη, με αποτέλεσμα τυφώνες που μπορούν να προκαλέσουν εξαιρετικά καταστροφικές πλημμύρες και διογκωμένα υδάτινα ρεύματα.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

Πυρκαγιές

Τα κύματα καύσωνα, τα οποία στεγνώνουν σοβαρά το έδαφος, συχνά προκαλούν πυρκαγιές που επηρεάζουν ολόκληρες κοινότητες, καταστρέφοντας σπίτια και βλάπτοντας την υγεία λόγω της εισπνοής καπνού. Επιπλέον, ο αντίκτυπος στα οικοσυστήματα είναι τέτοιος που ορισμένα από αυτά δεν ανακάμπτουν ποτέ.

Πλημμύρα

Η IPCC υπογραμμίζει την υψηλή πιθανότητα οι βροχοπτώσεις των μουσώνων να αυξηθούν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ειδικά στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, προκαλώντας τρομερές πλημμύρες. Αυτό θα έχει ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες για τις παράκτιες πόλεις.

Λιμοί

Οι τομείς εκείνοι που εξαρτώνται από έναν ορισμένο βαθμό σταθερότητας του κλίματος, όπως η γεωργία, βλέπουν τα επίπεδα παραγωγής και επιδόσεών τους να υπονομεύονται, προκαλώντας έτσι επισιτιστική ανασφάλεια σε ορισμένες περιοχές. Η ΕΕ επισημαίνει ότι αυτά τα φαινόμενα, με τη σειρά τους, θα μπορούσαν κάλλιστα να προκαλέσουν επιδείνωση της ποιότητας του νερού.

Κλιματικές μεταναστεύσεις

Σύμφωνα με την Oxfam, περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ως συνέπεια των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, που περιλαμβάνουν ακραία καιρικά φαινόμενα.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

Τα τελευταία χρόνια, υπήρξε μια έξαρση ακραίων καιρικών φαινομένων που έχουν προκαλέσει καταστροφές σε διάφορα μέρη του κόσμου. Εκτός από τις προαναφερθείσες πυρκαγιές που κατέστρεψαν την ανατολική Μεσόγειο, οι πιο πρόσφατες από αυτές περιλαμβάνουν:

Η καταιγίδα Zhengzhou. Η λέξη «καταιγίδα» δεν μπορεί να περιγράφει αυτό που συνέβη σε αυτή την κινέζικη πόλη. Στις 19 Ιουλίου 2021 έπεσε σε μια μέρα το ισοδύναμο μιας βροχής ενός έτους, αναγκάζοντας την εκκένωση περίπου 200.000 ανθρώπων.

Πλημμύρες στη δυτική Γερμανία. Οι συνεχείς βροχοπτώσεις που έπεσαν σε αυτήν την περιοχή της χώρας τον Ιούλιο του 2021, ειδικά στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, άφησαν μια σειρά από καταστροφές και εκατοντάδες ανθρώπους νεκρούς και αγνοούμενους.

Καύσωνας της Βόρειας Αμερικής. Περισσότερα από 1.200 ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια της ημέρας και 1.500 τη νύχτα καταγράφηκαν σε διαφορετικές πόλεις των ΗΠΑ και του Καναδά μεταξύ 24 και 30 Ιουνίου 2021, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), που προκλήθηκαν από έναν καύσωνα. Αυτό το φαινόμενο ακολούθησε μια τρομερή διαδοχή πυρκαγιών.

Ξηρασία στη Σιβηρία. Το 2021 μια από τις πιο κρύες περιοχές του κόσμου γνώρισε το πιο ξηρό καλοκαίρι των τελευταίων 150 ετών, σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα έναν αριθμό ρεκόρ δασικών πυρκαγιών και, ειδικότερα, σε μια ασταμάτητη μεγάλη πυρκαγιά που κατέκαψε πάνω από ενάμιση εκατομμύριο εκτάρια.

Συμπερασματικά…

Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη συχνότητα, τη σοβαρότητα και τις επιπτώσεις ορισμένων ακραίων γεγονότων. Η θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 1,1°C από τα τέλη του 1800. Λόγω του μεταβαλλόμενου κλίματος της Γης, μπορούμε να περιμένουμε πιο ακραίους καύσωνες και ξηρασίες, ισχυρότερες καταιγίδες και βροχοπτώσεις.

Μια πιο ζεστή και υγρή ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερο νερό. Η θέρμανση και οι επιπλέον υδρατμοί στην ατμόσφαιρα σημαίνουν ότι υπάρχει περισσότερη ενέργεια για τις καταιγίδες που προκαλούν έντονες βροχοπτώσεις. Ως αποτέλεσμα, αναμένουμε πιο έντονες βροχοπτώσεις στο μέλλον, με αυξημένες πλημμύρες και ζημιές σε κατασκευές όπως κτίρια και δρόμους. Η κλιματική αλλαγή αυξάνει επίσης τον κίνδυνο των παράκτιων πλημμυρών λόγω της υψηλότερης στάθμης της θάλασσας και των περισσότερων καταιγίδων.

Ορισμένα ακραία φαινόμενα έχουν ήδη επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή. Οι πυρκαγιές είναι πλέον πιο επικίνδυνες και οι περίοδοι των πυρκαγιών έχουν επιμηκυνθεί. Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αυξήσει πόσο συχνά συμβαίνουν καύσωνες. Αν θέλουμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και τον πλανήτη μας από ένα μέλλον γεμάτο με πολλά ακραία γεγονότα, οι κυβερνήσεις πρέπει να σταματήσουν γρήγορα την αποψίλωση των δασών και την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου και να στραφούν στην παραγωγή ενέργειας από εναλλακτικές πηγές.

Μείνετε ενημερωμένοι για τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας κάνοντας κλικ εδώ: https://weather2go.gr/

Επίσης μην ξεχάσεις να δεις τη live πρόγνωση της ομάδας του weather2go.gr

Περισσότερα σχετικά με το τι να φορέσετε για  αυτή την εβδομάδα εδώ:  “τι να φορέσω

σήμερα” της  Ματίνας Μπέρου .

Περισσότερα σχετικά με τον καιρό δες τον “ιδανικό καιρό για …” αυτή την εβδομάδα του Γιώργου Τσατραφύλλια.

Σου άρεσε; Μοιράσου το: