Συστήματα εμποδισμού-Omega block

συντάχθηκε από  Μιχαλή Τούμπο (Φυσικός-Μετεωρολόγος)

Συστήματα εμποδισμού-Omega block

Πως σχηματίζονται τα συστήματα εμποδισμού;

Τα συστήματα εμποδισμού σχηματίζονται όταν κέντρα υψηλής ή/και χαμηλής πίεσης εγκαθίστανται σε μια περιοχή με τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζουν άλλα καιρικά συστήματα να μετακινηθούν. Είναι ημιστάσιμα συστήματα που χαρακτηρίζονται από εμμονή, αυτοσυντήρηση και μακρά διάρκεια. Αν και αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κοινά στα περισσότερα συστήματα εμποδισμού, δεν υπάρχει μοναδικός ορισμός λόγω της πλούσιας ποικιλομορφίας στη συνοπτική δομή. Μετά την πρωτοποριακή μελέτη του Rex (1950), ένα ουσιαστικό χαρακτηριστικό του εμποδισμού θεωρείται η απότομη μετάβαση από ένα ζωνικό σε μεσημβρινό μοτίβο ροής, καθώς ο αεροχείμμαρος χωρίζεται συνήθως σε δύο κλάδους γύρω από το σύστημα. Έτσι, σχετίζεται με διακοπή ή/και επιβράδυνση της ζωνικής δυτικής ροής στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη χωρίς ωστόσο, να αποκλείεται η πιθανότητα μια ισχυρή ζωνική ροή να βρίσκεται βόρεια και νότια των συστημάτων εμποδισμού. Αυτή η απότομη μετάβαση, που χαρακτηρίζει τις φάσεις έναρξης και διάλυσής τους είναι πρόκληση για τα μοντέλα πρόγνωσης. Επιπλέον, οι εμποδισμοί συνδέονται με πολύπλοκες δυναμικές διαδικασίες που συνδέουν διαφορετικές χωρικές και χρονικές κλίμακες και επηρεάζουν τόσο την εσωτερική τους εξέλιξη όσο και τις αλληλεπιδράσεις τους με το περιβάλλον ροής.

Γενικά χαρακτηριστικά των συστημάτων εμποδισμού:

Τα συστήματα εμποδισμού εκτείνονται κατακόρυφα σε ολόκληρη την τροπόσφαιρα και στην επιφάνεια συνδέονται συνήθως με εκτεταμένα συστήματα υψηλής πίεσης, αν και μπορεί να παρατηρηθεί επίσης η εμφάνιση θερμικών χαμηλών κάτω από το κέντρο του σχηματισμού. Εμφανίζονται τόσο στους ωκεανούς όσο και στην ξηρά και μπορεί να προκαλέσουν ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ ο τύπος του ακραίου γεγονότος είναι στενά συνδεδεμένος με  την ακριβή θέση του συστήματος. Επιπλέον, διαφορετικά ακραία γεγονότα στην επιφάνεια σε διαφορετικές θέσεις (και μερικές φορές ταυτόχρονα) μπορεί να προκληθούν από το ίδιο σύστημα εμποδισμού. Όταν ένα σύστημα εμποδισμού εγκατασταθεί, τα άλλα συστήματα αναγκάζονται να το παρακάμψουν ενώ μπορούν να παραμείνουν στη θέση τους για αρκετές ημέρες, με αποτέλεσμα μεγάλες περιόδους επίμονου καιρού για τοποθεσίες κάτω από το κέντρο του συστήματος. Ένα μέσο σύστημα εμποδισμού μπορεί να κρατήσει 7-10 ημέρες ενώ τα πιο ισχυρά επεισόδια για 2-3 εβδομάδες.

Τύποι Συστημάτων Εμποδισμού:

1) Ωμέγα Εμποδισμός (Omega Block)

Τo Ωμέγα block χαρακτηρίζεται από έναν εκτεταμένο αντικυκλώνα που πλαισιώνεται από ένα σύστημα χαμηλών πιέσεων στα ανατολικά και ένα στα δυτικά  κράσπεδά του. Αυτό οδηγεί σε ένα μοτίβο ροής του αέρα στα ανώτερα στρώματα που ομοιάζει με το ελληνικό γράμμα Ωμέγα (Ω). Αν και ο συγκεκριμένος τύπος εμποδισμού είναι πιο συνηθισμένος στον τομέα του Ειρηνικού/Βόρειας Αμερικής, εμφανίζεται και στην Ευρασία. Λόγω του μεγέθους τους, τα Ωμέγα μπλοκ είναι συχνά αρκετά ανθεκτικά και μπορεί να οδηγήσουν σε συνθήκες πλημμύρας και ξηρασίας, ανάλογα με τη θέση κάτω από τον σχηματισμό. Χαμηλότερες θερμοκρασίες και βροχοπτώσεις συνοδεύουν τα χαμηλά, ενώ θερμές και αίθριες συνθήκες επικρατούν κάτω από το πεδίο των υψηλών πιέσεων (αντικυκλώνας).

2) Εμποδισμός τύπου Ρεξ ή δίπολο (Rex ή dipole Block) :

            Ο εμποδισμός τύπου Rex αποτελείται από έναν αντικυκλώνα που βρίσκεται βόρεια ενός κυκλώνα. Ο σχηματισμός αυτός συνδέεται στενά με το σπάσιμο των κυμάτων Rossby που ενεργεί ώστε να αντιστρέψει την συνήθη μεσημβρινή (προς τα δυτικά) ροή. Το σπάσιμο των κυμάτων μπορεί να πάρει αντικυκλωνική ή κυκλωνική μορφή με αποτέλεσμα να σχηματίζονται αυτές οι μεσημβρινές διπολικές δομές. Το Rex block θα παραμείνει σχεδόν στάσιμο μέχρις ότου ένα από τα 2 κέντρα αλλάξει ένταση, ώστε να διαταράξει αυτόν το σχηματισμό υψηλού πάνω από χαμηλό. Άστατος, θυελλώδης καιρός βρίσκεται συνήθως κοντά στο κέντρο χαμηλών πιέσεων, ενώ ξηρές συνθήκες είναι χαρακτηριστικές κάτω από το  πεδίο υψηλών πιέσεων. Σε περιπτώσεις που η διαφορά πιέσεων μεταξύ των 2 κέντρων είναι μεγάλη, τo Rex Block μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες κοντά στο κέντρο της χαμηλής πίεσης και βραχυπρόθεσμη ξηρασία κάτω από το κέντρο της υψηλής πίεσης.

3) Αντικυκλώνας Εμποδισμού (Blocking High)

            Η υψηλή πίεση στα ανώτερα στρώματα ωθεί τον αέρα να βυθίζεται προς τα κατώτερα στρώματα. Αυτή η καθοδική κίνηση συμπιέζει και θερμαίνει τον αέρα στην κατώτερη ατμόσφαιρα ενώ ταυτόχρονα παγιδεύει τη θερμότητα που ανεβαίνει από την επιφάνεια της Γης. Οι αντικυκλώνες εμποδισμού τροποποιούν τα καιρικά μοτίβα γύρω από τις άκρες τους εκτρέποντας τα χαμηλά βαρομετρικά από τη ζώνη υψηλής πίεσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένες ξηρές περιόδους και σε επανάληψη των καιρικών συνθηκών είτε πρόκειται για νεφελώδη, σκοτεινό, κρύο ή ηλιόλουστο καιρό. Το χειμώνα συνδέονται με σταθερά χαμηλές θερμοκρασίες, παγετό και ανάλογα με τη θέση τους με αυξημένο ρίσκο για χιόνι. Οι αντικυκλώνες εμποδισμού είναι υπεύθυνοι τo καλοκαίρι για τα μεγάλα κύματα καύσωνα. Οποιαδήποτε κατακρήμνιση συνήθως παρατηρείται γύρω από την περιφέρεια της περιοχής υψηλής πίεσης. Ο ουρανός είναι συνήθως καθαρός εξαιτίας της καθοδικής κίνησης του αέρα. Τις μεταβατικές εποχές χαρακτηρίζονται από σχετικά κρύες νύχτες με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ομίχλης και ζεστές αίθριες ημέρες. Ο αντικυκλώνας εμποδισμού θα εξασθενίσει όταν ένα σύστημα χαμηλών πιέσεων κινηθεί πάνω από την κορυφή του, με αποτέλεσμα να μειώσει τη δύναμή του.

4) Αποκομμένα Υψηλά/Χαμηλά (Cut-off Ηigh/Low) :

Όταν ένα σύστημα υψηλής ή χαμηλής πίεσης στην ανώτερη ατμόσφαιρα ‹‹κολλάει›› στη θέση του λόγω έλλειψης αιτίου που να το πηδαλιουχεί είναι γνωστό ως ‹‹αποκοκομμένο››. To σύνηθες μοτίβο που οδηγεί σε αυτό είναι όταν ο αεροχείμαρρος εκτρέπεται βόρεια, αφήνοντας το αποκομμένο σύστημα πίσω του. Ένα αποκομμένο χαμηλό μπορεί να προκαλέσει ισχυρές βροχοπτώσεις και πτώση της θερμοκρασίας ενώ ένα αποκομμένο υψηλό παρατεταμένη ξηρασία.

Μείνετε ενημερωμένοι για τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας κάνοντας κλικ εδώ: https://weather2go.gr/

Επίσης μην ξεχάσεις να δεις τη live πρόγνωση της ομάδας του weather2go.gr

Περισσότερα σχετικά με το τι να φορέσετε για  αυτή την εβδομάδα εδώ:  “τι να φορέσω

σήμερα” της  Ματίνας Μπέρου .

Περισσότερα σχετικά με τον καιρό δες τον “ιδανικό καιρό για …” αυτή την εβδομάδα του Γιώργου Τσατραφύλλια