Αφρικανική σκόνη

Αφρικανική σκόνη

Η σκόνη της Σαχάρας είναι ένα μείγμα άμμου και σκόνης από τη Σαχάρα, την τεράστια περιοχή της ερήμου που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αφρικής. Έχουν εντοπίσει να την αποτελούν  αρκετά επικίνδυνα βαρέα μέταλλα και στοιχεία , όπως μόλυβδος, ψευδάργυρος, χρώμιο, βανάδιο, αρσενικό και νικέλιο. Όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, ο άνεμος μπορεί να φυσήξει πάνω από τις ερήμους σηκώνοντας σκόνη και άμμο ψηλά στον ουρανό. Οι καταιγίδες και οι κυκλώνες μπορούν να παράγουν ανέμους υψηλής ταχύτητας που σηκώνουν τη σκόνη .Μόλις σηκωθεί από το έδαφος από ισχυρούς ανέμους, τα σύννεφα σκόνης μπορούν να φτάσουν σε πολύ μεγάλα υψόμετρα και να μεταφερθούν μέσω του αέρα σε όλο τον κόσμο, καλύπτοντας χιλιάδες μίλια.Για να φτάσει η σκόνη από τον ουρανό μέχρι το έδαφος, χρειάζεται τη  βροχή. Καθώς πέφτουν οι σταγόνες βροχής, μαζεύουν σωματίδια σκόνης στο δρόμο τους  προς τα κάτω. Στη συνέχεια, όταν οι σταγόνες της βροχής προσγειώνονται στο έδαφος  και τελικά εξατμίζονται, αφήνουν πίσω τους ένα στρώμα σκόνης.

Την περίοδο της άνοιξης, οι κυκλώνες που κινούνται προς τα ανατολικά, κατά μήκος της βόρειας αφρικάνικης ακτογραμμής, μεταφέρουν στην ανατολική Μεσόγειο. Κατά το καλοκαίρι οι υψηλές πιέσεις πάνω από τη Λιβύη εμποδίζουν την περαιτέρω ανατολική διάδοση των κυκλώνων αυτών και η μεταφορά πραγματοποιείται στην κεντρική Μεσόγειο. Προς το πέρας του καλοκαιριού οι χαμηλές πιέσεις κοντά στις Βαλεαρίδες νήσους έχουν ως αποτέλεσμα η μεταφορά σκόνης να συντελείται κυρίως στη δυτική Μεσόγειο.

Η Αφρικανική σκόνη καθιστά ολοένα και περισσότερο αισθητή την παρουσία της στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη λόγω της ταχείας ερημοποίησης  που καταγράφεται στην Σαχάρα, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με κλιματική αλλαγή που προκαλεί ο ανθρώπινος παράγοντας.

Η μεταφορά σκόνης προς την κεντρική Μεσόγειο χαρακτηρίζεται από επεισόδια τα οποία διαρκούν από 2 έως 4 ημέρες. Η Κεντρική Αλγερία είναι η πιο συχνή περιοχή-πηγή αιωρούμενων σωματιδίων , καθώς επίσης άλλες πιθανές πήγες είναι τα βουνά Hoggar Massif και Tibesti στο βόρειο Chad. Η μεγαλύτερη πηγή σκόνης στον κόσμο βρίσκεται στην κοιλότητα Bodιlι στο Τσαντ, στην περιοχή μεταξύ της διαρκώς συρρικνούμενης λίμνης του Τσαντ (σήμερα στο ένα εικοστό του μεγέθους που είχε το 1960) και της Σαχάρας. Από τη κοιλότητα απελευθερώνονται 1,270 εκατομμύρια τόνοι σκόνης το χρόνο, δέκα φορές περισσότερης από όταν άρχισαν οι μετρήσεις το 1947.

Συνολικά από όλη την Σαχάρα και στο Σαχέλ στα νότια όριά της, οι όγκοι σκόνης έχουν αυξηθεί 4 με 6 φορές από τη δεκαετία του ’60. Οι χώρες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι ο Νίγηρας, το Τσαντ, η βόρεια Νιγηρία, η Μπουρκίνα Φάσο και η Μαυριτανία. Μια τυπική αμμοθύελλα που έχει εύρος 200 χιλιομέτρων μεταφέρει 20 με 30 εκατομμύρια τόνους σκόνης, μερικές φορές έως και 100 εκατομμύρια. Η σκόνη που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως φτάνει τα 2 με 3 δισεκατομμύρια τόνους το χρόνο.

 Πώς μπορεί η σκόνη της Σαχάρας να επηρεάσει την υγεία μου;

Σε ορισμένες καιρικές συνθήκες, η σκόνη της Σαχάρας επιδεινώνει την ποιότητα του αέρα και τα επίπεδα ρύπανσης με αποτέλεσμα να είναι επιβλαβής για την υγεία μας. Τα σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες και στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας πιθανώς κρίσεις άσθματος σε άτομα που έχουν άσθμα και επιδεινώνοντας άλλες αναπνευστικές παθήσεις. Οι άνθρωποι που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας που προκαλούνται από την έκθεση στη σκόνη της Σαχάρας είναι:

-Παιδιά και μωρά

-Μεγαλύτεροι ενήλικες

-Άτομα με υποκείμενες πνευμονικές παθήσεις

-Άτομα με χρόνιες καρδιοπνευμονικές παθήσεις

Επίσης μεγαλύτερα σωματίδια από τη σκόνη της Σαχάρας μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα και τα μάτια.

Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου και την οικογένειά μου από τη σκόνη της Σαχάρας;

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας από τις επιπτώσεις στην υγεία που προκαλεί η σκόνη της Σαχάρας. Η σκόνη της Σαχάρας επηρεάζει την ποιότητα του αέρα, γι’ αυτό ξεκινήστε μαθαίνοντας για τον Δείκτη Ποιότητας Αέρα.

Ο Δείκτης Ποιότητας Αέρα σας ενημερώνει πότε η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πιθανό να φτάσει σε επίπεδα που θα μπορούσαν να είναι επιβλαβή. Όταν λοιπόν τα επίπεδα σκόνης της Σαχάρας είναι υψηλά, λάβετε μέτρα για να περιορίσετε την ποσότητα αέρα που εισπνέετε ενώ βρίσκεστε έξω. Για παράδειγμα:

-Σκεφτείτε να περάσετε περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους, όπου τα επίπεδα ρύπανσης από τη σκόνη της Σαχάρας είναι συνήθως χαμηλότερα.

-Επιλέξτε ευκολότερες υπαίθριες δραστηριότητες (όπως περπάτημα αντί για τρέξιμο) για να μην αναπνέετε τόσο δυνατά.

Τα οφέλη της σαχαριανής σκόνης

Η άλλη πλευρά του νομίσματος  , η καλή , και ταυτόχρονα άγνωστη στο ευρύτερο κοινό, έχει να κάνει με τη δράση της σκόνης ως «λιπάσματος» για τα οικοσυστήματα.H αφρικανική ερημική σκόνη λειτουργεί ως λίπασμα για τα θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα και ενισχύει την παραγωγικότητά τους , στοιχείο πολύ σημαντικό για τη Μεσόγειο και την Ελλάδα, αλλά επίσης για τον Ατλαντικό και τον Αμαζόνιο! Αν σταματήσει η ροή ερημικής σκόνης και επομένως και θρεπτικών συστατικών από την Αφρική προς τον Αμαζόνιο, θα μειωθεί σημαντικά η παραγωγικότητα του Αμαζονίου και η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα από αυτό. Κατ’ αναλογία μπορούμε να υποθέσουμε ότι η μεταφορά σκόνης από αυτή την περιοχή προς τη Μεσόγειο, της οποίας η θάλασσα είναι ολιγοτροφική με σημαντική έλλειψη φωσφόρου, είναι εξίσου καθοριστική για την ανάπτυξη της θαλάσσιας και χερσαίας χλωρίδας στην περιοχή μας.

Μείνετε ενημερωμένοι για τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας κάνοντας κλικ εδώ: https://weather2go.gr/

Επίσης μην ξεχάσεις να δεις τη live πρόγνωση της ομάδας του weather2go.gr

Περισσότερα σχετικά με το τι να φορέσετε για  αυτή την εβδομάδα εδώ:  “τι να φορέσω

σήμερα” της  Ματίνας Μπέρου .

Περισσότερα σχετικά με τον καιρό δες τον “ιδανικό καιρό για …” αυτή την εβδομάδα του Γιώργου Τσατραφύλλια.