Υγρό-ξηρό χιόνι (Wet-Dry snow)

συντάχθηκε από  Μιχαλή Τούμπο (Φυσικός-Μετεωρολόγος)

Υγρό-ξηρό χιόνι (Wet-Dry snow)

Έχετε βγει ποτέ έξω μετά από μια χιονοθύελλα με την ελπίδα να φτιάξετε μερικές καλοσχηματισμένες χιονόμπαλες για να τις πετάξετε στα αδέλφια σας, τα παιδιά σας ή τους φίλους σας, και στο τέλος να καταλήγετε να μαζεύετε χιόνι το οποίο να διαλύεται στα χέρια σας; Το χιόνι φαίνεται να μην κολλάει σωστά μεταξύ του, κάτι που μπορεί να φαίνεται περίεργο, επειδή θυμάστε ότι στο παρελθόν μπορούσατε να φτιάξετε χιονόμπαλες. Τι είναι λοιπόν αυτό που tο κάνει αυτή τη φορά διαφορετικό;

Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν πέφτει όλο το χιόνι με τον ίδιο τρόπο, και δεν αναφερόμαστε στο γεγονός ότι κάθε νιφάδα χιονιού είναι μοναδική ή κάτι τέτοιο. Αντίθετα, μιλάμε για το πώς το χιόνι μπορεί να έχει διαφορετική πυκνότητα ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες της ατμόσφαιρας, είτε πρόκειται για το υγρό, βαρύ χιόνι που είναι πάντα μπελάς για να το φτυαρίζεις, είτε για το πιο ξηρό, αφράτο χιόνι που μπορεί να μην είναι καλό για χιονόμπαλες, αλλά σίγουρα είναι πιο εύκολο να το φτυαρίζεις.

Τι είναι η αναλογία χιονιού; Υπάρχουν επιστημονικοί λόγοι για τους οποίους το χιόνι μπορεί να είναι «υγρό» σε σχέση με το «ξηρό», και έχει να κάνει με κάτι που ονομάζεται αναλογία χιονιού (snow ratio) . Η αναλογία αυτή ορίζεται γενικά ως η ποσότητα χιονιού που θα πέσει δεδομένης της ποσότητας βροχής που θα έπεφτε αν η θερμοκρασία ήταν αρκετά υψηλή ώστε ο υετός να πέσει ως βροχή.Ειδικότερα, είναιη ποσότητα του χιονιού που προέρχεται από 1cm (mm)βροχής. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι 10 εκατοστά χιονιού θα πέσουν για κάθε 1 ισοδύναμο εκατοστό βροχής, δηλαδή μια αναλογία χιονιού 10:1. Βέβαια, αυτός ο κανόνας απέχει αρκετά από την πραγματικότητα, καθώς η αναλογία αυτή μπορεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και μπορεί να αλλάξει με βάση τις περιβαλλοντικές συνθήκες κατά τη στιγμή της χιονόπτωσης. Όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα ξηρού χιονιού απ’ότι υγρούγια να παραχθεί η ίδια ποσότητα βροχής, γι’ αυτό και η αναλογία χιονιού ουσιαστικά είναι δείκτης του πόσο πυκνό/βαρύ είναι το χιόνι. Σε γενικές γραμμές, όσο χαμηλότερη είναι η αναλογία, τόσο υγρότερο και βαρύτερο θα είναι το χιόνι όταν πέσει. Μία υψηλότερη αναλογία συνήθως συσχετίζεται με ξηρότερο, αφράτο χιόνι.

Ποιοί είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την υγρότητα του χιονιού;

Το κατακόρυφο προφίλ της θερμοκρασίας είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τον προσδιορισμό της υγρότητας του χιονιού. Όταν η θερμοκρασία σε κάποιο ψηλότερο στρώμα της ατμόσφαιρας ανέβει λίγο πάνω από τους 0°C όπως φαίνεται στο επάνω διάγραμμα του παρακάτω σχήματος, τότε ένα μέρος του χιονιού θα λιώσει και θα πέσει ως υγρό χιόνι. Στο προφίλ του ξηρού χιονιού ( κάτω διάγραμμα) η θερμοκρασία είναι αρκετά κάτω από 0°C σε όλη τη στήλη και έτσι το χιόνι θα έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νερό. Το υγρό χιόνι έχει γενικά αναλογία μικρότερη από 10 ενώ το ξηρό χιόνι έχει γενικά μεγαλύτερη από 20. Οι τιμές μεταξύ 10 και 20 είναι ένα ‘υβρίδιο’ των δύο. Το υγρό χιόνι είναι ιδανικό για την κατασκευή χιονόμπαλας και είναι κολλώδες χιόνι. Το ξηρό χιόνι είναι κονιορτοποιημένο, παρασύρεται εύκολα από τον άνεμο και δεν είναι κολλώδες.

Μία κρίσιμη παράμετρος που μπορεί να επηρεάσει την αναλογία χιονιού είναι το βάθος του στρώματος του αέρα από την επιφάνεια μέχρι τη βάση του σύννεφου που παράγει το χιόνι. Όσο πιο ζεστό είναι (πιο κοντά στους 0°C), τόσο πιο παχύ είναι αυτό το στρώμα και τόσο χαμηλότερη θα είναι η αναλογία.  Ένας άλλος παράγοντας είναι η ποσότητα του πάγου μέσα στο σύννεφο το οποίο παράγει το χιόνι. Εάν υπάρχουν περισσότερες σταγόνες νερού σε υπέρτηξη στο σύννεφο, πράγμα που συμβαίνει εάν η θερμοκρασία είναι κοντά στους 0°C, οι αναλογίες χιονιού θα είναι χαμηλότερες. Εάν υπάρχει μεγαλύτερη ποσότητα παγοκρυστάλλων, ήτοι η θερμοκρασία στο σύννεφο είναι πολύ κάτω

από τους 0°C, οι αναλογίες χιονιού θα είναι υψηλότερες. Το πολύ κρύο γενικά, όπως αυτό που συνοδεύει τις αρκτικές αέριες μάζες που εισβάλλουν μερικές φορές κατά τη διάρκεια του χειμώνα, συχνά συμπίπτει με υψηλότερες αναλογίες χιονιού.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την υγρότητα του χιονιού είναι η ώρα της ημέρας, η θερμοκρασία του εδάφους και η ύπαρξη ηλιοφάνειας. Ακόμη και με συννεφιά, ένα ποσοστό ηλιακού φωτός περνάει μέσα από τα σύννεφα. Μέρος αυτού του φωτός απορροφάται από τις νιφάδες χιονιού που πέφτουν και έτσι αυτό μπορεί να κάνει το χιόνι υγρότερο ακόμη και σε θερμοκρασίες αρκετά κάτω από το μηδέν. Αυτό το φαινόμενο δεν συμβαίνει τη νύχτα, επομένως, με τις ίδιες καταστάσεις, το χιόνι τη νύχτα είναι γενικά λίγο πιο ξηρό. Εάν η επιφάνεια του εδάφους είναι πάνω από 0°C, μέρος ή όλο το χιόνι θα λιώσει αφού φτάσει στο έδαφος.Ο ήλιος που χτυπάει το χιόνι στο έδαφος, ακόμη και όταν οι θερμοκρασίες είναι πολύ κάτω από τους 0°C, θα προκαλέσει το χιόνι να γίνει πιο υγρό λόγω της απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας. Τη νύχτα, όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν κάτω από 0°C, το χιόνι στο έδαφος θα τείνει να παγώσει το νερό που περιέχει και το χιόνι θα γίνει σκληρό και τραχύ.

Ακόμη και ο άνεμος μπορεί να παίξει ρόλο. Σε ένα περιβάλλον με θυελλώδεις ανέμους, οι νιφάδες χιονιού μπορούν να διασπαστούν, χάνοντας τη «δαντελωτή» δομή τους και οδηγώντας σε χαμηλότερες συσσωρεύσεις (χαμηλότερες αναλογίες χιονιού). 

Συνοψίζοντας, τα βασικά χαρακτηριστικά και διαφορές μεταξύ αυτών των 2 τύπων χιονιού είναι οι εξής:

Υγρό χιόνι

• Χαμηλή αναλογία χιονιού (μικρότερη από 10)
• Περιέχει μεγάλη ποσότητα νερού
• Σχηματίζεται σε θερμοκρασίες κοντά στους 0°C
• Βαρύτερο και πυκνότερο σε σχέση με το ξηρό
• Κολλάει εύκολα μεταξύ του
• Όταν λιώσει, δημιουργεί ένα μείγμα λάσπης που μπορεί να παγώσει κατά τη διάρκεια της νύχτας
• Πιο συνηθισμένο σε περιοχές με ηπιότερες θερμοκρασίες το χειμώνα ή κατά τη μεταβατική περίοδο, όπου οι θερμοκρασίες είναι κοντά στους 0°C.

Ξηρό χιόνι

• Υψηλή αναλογία χιονιού (μεγαλύτερη από 20)
• Περιέχει χαμηλή ποσότητα νερού
• Σχηματίζεται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, συνήθως κάτω από -5°C
• Ελαφρύτερο σε σχέση με το υγρό, αφράτο, κονιορτοποιημένο
• Δεν κολλάει εύκολα μεταξύ του
• Δεν είναι τόσο συμπαγές, καθιστώντας το ιδανική επιφάνεια για σκι
• Πιο συνηθισμένο σε ψυχρότερα κλίματα και σε υψηλότερα υψόμετρα, όπου οι θερμοκρασίες κυμαίνονται αρκετά κάτω από τους 0°C

Επομένως, την επόμενη φορά που θα θέλετε να παίξετε χιονοπόλεμο ή να χτίσετε έναν χιονάνθρωπο, αναζητήστε θερμοκρασίες κοντά στους 0°C για να φτιάξετε αυτό το ιδανικό υγρό, κολλώδες χιόνι. Αν θέλετε ξηρό, αφράτο χιόνι, ψάξτε για χαμηλότερες θερμοκρασίες που θα επιτρέψουν την πραγματοποίηση υψηλότερων αναλογιών χιονιού. 

Μείνετε ενημερωμένοι για τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας κάνοντας κλικ εδώ: https://weather2go.gr/

Επίσης μην ξεχάσεις να δεις τη live πρόγνωση της ομάδας του weather2go.gr

Περισσότερα σχετικά με το τι να φορέσετε για  αυτή την εβδομάδα εδώ:  “τι να φορέσω

σήμερα” της  Ματίνας Μπέρου .

Περισσότερα σχετικά με τον καιρό δες τον “ιδανικό καιρό για …” αυτή την εβδομάδα του Γιώργου Τσατραφύλλια.