Τροπικοί Κυκλώνες (Tropical Cyclones)

Τροπικοί κυκλώνες (tropical cyclones/hurricanes) ή τυφώνες (typhoon) είναι καταιγίδες που δημιουργούνται κοντά στον Ισημερινό, πάνω από τροπικές θάλασσες και έχουν ανέμους που κινούνται περιστρεφόμενοι γύρω από ένα κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης, το λεγόμενο «μάτι» του κυκλώνα, με κυκλωνική φορά (αντίθετη των δεικτών του ρολογιού στο Β. Ημισφαίριο) και με τη φορά των δεικτών του ρολογιού στο Ν. Ημισφαίριο). Η διάμετρος του ματιού συνήθως κυμαίνεται από 30 έως 64 χιλιόμετρα.

Ο όρος “τυφώνας” χρησιμοποιείται μόνο για μεγάλες καταιγίδες που σχηματίζονται πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό ή τον ανατολικό Ειρηνικό. Ο γενικός επιστημονικός όρος για αυτές τις καταιγίδες, όπου συμβαίνουν είναι Τροπικός Κυκλώνας.

Οι Τροπικοί Κυκλώνες είναι σα μηχανές οι οποίες απαιτούν θερμό και υγρό αέρα για “καύσιμο”.
Το βασικό συστατικό που χρειάζεται ένας τροπικός κυκλώνας είναι ο θερμός ωκεανός. Γι’ αυτό οι Τροπικοί Κυκλώνες σχηματίζονται μόνο σε τροπικές περιοχές όπου η θερμοκρασία των νερών ωκεανού είναι 27 ^οC με βάθος τουλάχιστον 50m κάτω από την επιφάνεια.
Το δεύτερο συστατικό ενός Τροπικού Κυκλώνα είναι ο άνεμος. Στην περίπτωση των κυκλώνων που σχηματίζονται στον Ατλαντικό Ωκεανό, ο άνεμος φυσάει δυτικά πάνω από τον Ατλαντικό από την Αφρική, περνώντας πάνω από την επιφάνεια του Ωκεανού, το νερό εξατμίζεται, δημιουργούνται υδρατμοί και ανεβαίνουν. Ανεβαίνοντας οι υδρατμοί ψύχονται και συμπυκνώνονται σε μεγάλα σταγονίδια νερού σχηματίζοντας μεγάλα νέφη Cumulonibus.

Αυτά τα νέφη σηματοδοτούν την αρχή ενός τροπικού κυκλώνα. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί χαμηλή πίεση στην επιφάνεια της θάλασσας.

Η ατμοσφαιρική πίεση που παρατηρείται στο κέντρο τους (στο μάτι του κυκλώνα) πέφτει κάτω από τα 980 mbar και στους πιο ακραίους μπορεί να πέσει ακόμα και κάτω από τα 920 mbar.

Τους τροπικούς κυκλώνες τους συναντάμε με 3 διαφορετικές ονομασίες, αναλόγως την περιοχή στην οποία σχηματίζονται, δηλαδή:
Hurricanes: πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό, την Καραϊβική, τον Κόλπο του
Μεξικό και στον ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό.
Typhoons: πάνω από το Δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό
Cyclones: πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό και την Αυστραλία
Willy willy ή whirly whirly: Βορειοδυτική ή Δυτική Αυστραλία

Τροχιά
Οι τροπικοί κυκλώνες στο βόρειο ημισφαίριο κινούνται αρχικά Δυτικά – Βορειοδυτικά και στη συνέχεια κινούνται Βόρεια- Βορειοανατολικά, ενώ στο νότιο αρχικά κινούνται Δυτικά – Νοτιοδυτικά και στη συνέχεια Νότια – Νοτιοανατολικά.

Στάδια Ανάπτυξης
Πρώτο στάδιο: Τροπική διαταραχή
Είναι ένα σύμπλεγμα καταιγίδων, ένα διακριτό καιρικό σύστημα με διάμετρο 200 έως 600 χιλιόμετρα που δημιουργείται στις τροπικές ή υποτροπικές περιοχές. Στο στάδιο αυτό δε σχηματίζεται μάτι και η περιστροφή είναι πολύ μικρή. Οι περισσότερες τροπικές διαταραχές δεν εξελίσσονται σε τροπικούς κυκλώνες.

Δεύτερο στάδιο: Τροπική Ύφεση
ή βαρομετρικό χαμηλό, είναι όταν η τροπική διαταραχή συνεχίζει να αναπτύσσεται, η πίεση μικραίνει περισσότερο και οι άνεμοι γίνονται ισχυρότεροι, 40-60 km/h. Ακόμα δεν υπάρχει εμφανής σχηματισμός ματιού, ωστόσο οι καταιγίδες γίνονται όλο και περισσότερο ευθυγραμμισμένες σε σπειροειδείς ζώνες.
Συνήθως οι τροπικές υφέσεις δεν ενισχύονται παραπάνω. Στις λίγες αυτές υφέσεις που θα ενισχυθούν, οι άνεμοι πλησίον της επιφάνειας στρέφονται προς το κέντρο του συμπλέγματος. Αυτή η ακτινική εισροή αντλεί περισσότερο ζεστό υγρό αέρα, οπότε είναι σα να ανεφοδιάζει τις καταιγίδες και να τους επιτρέπει να παραμείνουν και να ενισχυθούν.

Τρίτο στάδιο: Τροπική καταιγίδα
Όταν η ταχύτητα του ανέμου ξεπερνά τα 63 km/h, η τροπική ύφεση γίνεται τροπική καταιγίδα. Οι άνεμοι ενισχύονται και στροβιλίζονται γύρω από το κέντρο.

Τέταρτο στάδιο: Τροπικός κυκλώνας
Σχεδόν οι μισές από τις τροπικές καταιγίδες στον Ατλαντικό συνεχίζουν να ενισχύονται σε τυφώνες. Όταν η ταχύτητα του ανέμου φτάσει τα 119 km/h η καταιγίδα είναι και επίσημα Τροπικός κυκλώνας. Το σύστημα έχει τουλάχιστον 15 km ύψος και περίπου 200 km σε μήκος. Από αυτό το στάδιο υπάρχει ένα εμφανές μάτι το οποίο έχει διάμετρο γύρω στα 8-48 km και περιβάλλεται από ένα τείχος καταιγίδων. Το μάτι του κυκλώνα είναι θερμότερο, με πολύ χαμηλή πίεση, επικρατεί νηνεμία και αίθριος καιρός. Γύρω από το μάτι, στο τείχος πνέουν οι ισχυρότεροι άνεμοι.

Για την ταξινόμησή τους χρησιμοποιείται η κλίμακα Saffir- Simpson. Η κλίμακα κατατάσσει τους τυφώνες σε 5 κατηγορίες με βάση την ένταση των ανέμων. Η κλίμακα ξεκινάει από την Κατηγορία 1 που αντιστοιχεί σε «ασθενείς» τυφώνες και φτάνει στη μέγιστη δυνατή Κατηγορία 5 με ανέμους άνω των 250 χλμ./ώρα.

Μήνες ανάπτυξης:
Οι τροπικοί κυκλώνες είναι φαινόμενα των θερινών και φθινοπωρινών μηνών για κάθε ημισφαίριο αντίστοιχα.

Oι τροπικοί κυκλώνες αφήνουν πίσω τους μεγάλες καταστροφές καθώς συνοδεύονται από:

꩜Εξαιρετικά σφοδρούς ανέμους, με ταχύτητες που μπορεί να κυμαίνονται από 120 χιλιόμετρα την ώρα έως και 250 χιλιομέτρων την ώρα,

꩜Καταρρακτώδεις βροχές, προκαλώντας κατολισθήσεις (landslides) και πλημμύρες,

꩜Ένα τεράστιο κύμα θύελλας (storm surge), με σημαντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας, που πλημμυρίζει τις παράκτιες περιοχές. Στους πληθυσμούς των παράκτιων περιοχών που πλήττονται, το 90% των θανάτων προκαλούνται από αυτή την αιτία,

꩜Μερικές φορές μπορεί να προκαλέσουν και σίφωνες, με άκρως καταστρεπτικά αποτελέσματα.

Σημαντικοί Τροπικοί Κυκλώνες

• Κυκλώνας Μπόλα ο πιο θανατηφόρος, που έπληξε το Μπανγκλαντές στις 12 Νοεμβρίου 1970, με συνολικό απολογισμό πιθανώς έως και 500 χιλιάδες νεκρούς.
• Ο πιο θανατηφόρος τυφώνας στην ιστορία των ΗΠΑ, ήταν ο τυφώνας που έπληξε το Γκάλβεστον του Τέξας, στις 8 Σεπτεμβρίου 1900, με τις εκτιμήσεις του αριθμού των νεκρών να κυμαίνονται από 6.000 έως 12.000.
• Ο Τυφώνας Κατρίνα (Hurricane Katrina) τυφώνας με το υψηλότερο κόστος, που έπληξε τις πολιτείες Λουιζιάνα και Μισισίπι τον Αύγουστο του 2005. Η συνολική ζημιά που άφησε πίσω του, εκτιμήθηκε σε 190 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακόμα, σκότωσε 1.833 άτομα, με αποτέλεσμα να γίνει ο πιο θανατηφόρος τυφώνας στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ.

Παρ’ όλ’ αυτά, έχουν και θετικές συνέπειες, καθώς ανακουφίζουν πολλές περιοχές από ξηρασία. και καθώς απομακρύνουν τεράστιες ποσότητες θερμότητας μακριά από την τροπική ζώνη, οι τροπικοί κυκλώνες αποτελούν ένα σημαντικό μηχανισμό της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας που διατηρεί τη θερμική ισορροπία στο περιβάλλον.

Στην Ελλάδα δε σχηματίζονται τροπικοί κυκλώνες, λόγω περιορισμένης θαλάσσιας έκτασης, η οποία συχνά διακόπτεται από νησάκια. Το φαινόμενο που φέρνει αντίστοιχα ισχυρές βροχές, ανέμους και καταστροφές στις Μεσογειακές χώρες είναι οι ονομαζόμενοι Μεσογειακοί Κυκλώνες. Ο Μεσογειακός Κυκλώνας (Medicane) «Ιανός» υπήρξε ο ισχυρότερος από τα μέσα του 20ού αιώνα στη Μεσόγειο.

Περισσότερα σχετικά με τον καιρό δες το “καιρός για …” αυτή την εβδομάδα του Γιώργου Τσατραφύλλια.

Περισσότερα σχετικά με το τι να φορέσετε για  αυτή την εβδομάδα εδώ:  “τι να φορέσω σήμερα” της  Ματίνας Μπέρου.

Μείνετε ενημερωμένοι για τις καιρικές συνθήκες κάθε ημέρας κάνοντας κλικ εδώ: https://weather2go.gr/